توسط : اگر اهل سفر باشید می دانید که فقط بستن چمدان کافی نیست؛ باید حساب خرج های ریز و درشت سفر را هم داشته باشید. اینجاست که مفهوم ارز مسافرتی، سفر شما را مقرون به صرفه تر می کنند. دانستن مراحل و شرایط دریافت و ثبت نام ارز مسافرتی می تواند چند میلیون تومان از هزینه های سفر شما کم کند. تصور کنید به جای خرید ارز با نرخ آزاد، همان مقدار را با نرخ دولتی بردارید و نگرانی نوسان های بازار را کنار بگذارید؛ نتیجه اش آزادی عمل بیشتر برای تفریح، خرید یا حتی ارتقای هتل است.
در این راهنما دقیق و مرحله به مرحله از مجله گردشگری جا دیدنی می خوانید چه کسانی واجد شرایط دریافت ارز مسافرتی هستند، از طریق چه روش هایی می توانید ثبت نام کنید، ارز را در فرودگاه چطور تحویل بگیرید و نحوه گرفتن ارز مسافرتی برای مقاصد پرطرفدار مثل ترکیه، دبی، کربلا یا سفرهای دانشجویی چه تفاوت هایی وجود دارد. با چند اقدام ساده و به موقع، می توانید با خیال راحت بلیط را بخرید، مدارک را آماده کنید و ارزتان را به موقع تحویل بگیرید؛ بگذارید دغدغه نرخ ارز بیرون سالن ترانزیت بماند و شما فقط به لذت سفر فکر کنید.
ارز مسافرتی چیست؟
پرسش هایی مانند قیمت ارز مسافرتی امروز بانک ملی و تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد امروز به ذهن بسیاری از مسافران خطور می کند. ارز مسافرتی در حقیقت نوعی سهمیه ارزی سالانه است که بانک مرکزی برای کمک هزینه سفرهای خارجی در نظر گرفته است. به زبان ساده، هر فرد ایرانی که قصد سفر خارجی داشته باشد (تفریحی یا زیارتی)، می تواند یک بار در سال مقدار معینی ارز خارجی (دلار یا یورو) را با نرخی پایین تر از نرخ بازار آزاد تهیه کند. این ارز با عنوان «ارز دولتی سفر» شناخته می شود و هدف آن کاهش هزینه های سفر برای مسافران است. اختلاف قیمت ارز مسافرتی با ارز آزاد معمولاً چند هزار تومان در هر دلار یا یورو است که در مجموع می تواند چند میلیون تومان به نفع مسافر تمام شود. این تفاوت قیمت مهم ترین مزیت ارز مسافرتی محسوب می شود و سبب شده بسیاری از گردشگران پیش از سفر خارجی به فکر دریافت این کمک هزینه باشند.
ارز مسافرتی را می توان نوعی کمک هزینه دولتی دانست؛ مبلغ آن هر سال توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود و معمولاً نسبت به نرخ آزاد ارز ارزان تر تعیین می گردد. البته این سهمیه تنها سالی یک بار به هر شخص تعلق می گیرد. بنابراین اگر در یک سال از ارز مسافرتی استفاده کنید، تا یک سال از تاریخ دریافت امکان گرفتن مجدد آن را نخواهید داشت. همچنین توجه داشته باشید که برای دریافت ارز مسافرتی داشتن برنامه سفر قطعی (مثلاً بلیت و مدارک سفر) الزامی است و نمی توان بدون داشتن قصد خروج از کشور، این ارز را تهیه کرد.
ارز مسافرتی به چه کسانی تعلق نمی گیرد؟
ارز مسافرتی به اکثر شهروندان ایرانی که قصد سفر خارجی دارند تعلق می گیرد، اما شرایط و محدودیت هایی دارد. بر اساس قوانین جاری، افراد بالای ۱۸ سال که گذرنامه عادی ایرانی دارند و در داخل کشور سکونت دارند می توانند سهمیه ارز مسافرتی خود را دریافت کنند. در مقابل، به گروه های زیر ارز مسافرتی تعلق نمی گیرد:
- افراد زیر ۱۸ سال: مسافرانی که سن آن ها کمتر از هجده سال باشد، مشمول ارز مسافرتی نمی شوند. (برخی بانک ها حتی ممکن است شرط سنی بالای ۱۲ سال را کافی بدانند، اما در عمل اغلب بالای ۱۸ سال ملاک است.)
- افراد مقیم خارج: ایرانیانی که مقیم یا ساکن خارج از کشور هستند و گذرنامه آن ها دارای مهر اقامت خارجی است، نمی توانند ارز مسافرتی دولتی دریافت کنند.
- دارندگان گذرنامه دیپلماتیک یا خدمت: افرادی که گذرنامه سیاسی، خدمت یا ویژه دارند (مانند دیپلمات ها) مشمول ارز مسافرتی نمی شوند.
- مسافران بدون بلیت یا سفر غیرقطعی: چنانچه فردی قصد واقعی سفر نداشته باشد یا بلیت و مدارک سفر نداشته باشد، امکان دریافت این ارز را ندارد. همچنین کسانی که به دلایلی ممنوع الخروج هستند نیز نمی توانند از سهمیه ارز مسافرتی استفاده کنند.
- عدم ثبت نام زیارتی در سامانه مربوطه: اگر سفر شما زیارتی (مانند حج یا اربعین) است و در سامانه های مربوطه (مثل سماح برای اربعین) ثبت نام نکرده باشید، ارز مسافرتی آن سفر به شما تعلق نخواهد گرفت.
به طور خلاصه، هر مسافر ایرانی بالغ که قصد سفر خارجی قطعی در سال جاری داشته باشد، می تواند یک نوبت از ارز مسافرتی بهره مند شود؛ به شرط آنکه شرایط فوق را داشته و در سال جاری از این سهمیه استفاده نکرده باشد.
ارز مسافرتی چقدر است؟
منظور از این پرسش میزان یا سقف سهمیه ارز مسافرتی برای هر فرد در هر سال است. بانک مرکزی هر سال مقدار مشخصی ارز را به عنوان سهمیه مسافرتی تعیین می کند. در سال ۱۴۰۴ سقف ارز مسافرتی برای هر نفر بسته به شیوه سفر به شرح زیر است:
- سفر هوایی: حداکثر ۵۰۰ واحد ارز (۵۰۰ یورو یا معادل دلاری آن) به هر مسافر تعلق می گیرد. این میزان برای پروازهای خارجی تعیین شده و شامل اکثر مقاصد می شود.
- سفر زمینی، ریلی یا دریایی: حداکثر ۳۰۰ یورو (یا معادل آن به دلار) به هر مسافر تعلق می گیرد. این مقدار کمتر برای سفرهای غیرهوایی در نظر گرفته شده است.
این ارقام سقف کل ارز دولتی هستند که یک فرد می تواند برای یک سفر خارجی دریافت کند. توجه کنید که فرقی ندارد مقصد کدام کشور باشد؛ سهمیه پایه بر اساس نوع سفر (هوایی یا زمینی) تعیین می شود. البته طی سال های گذشته این مبالغ تغییراتی داشته است. تا چند سال پیش سقف ارز مسافرتی حتی تا ۱۰۰۰ دلار/یورو بود که بعدها کاهش یافت. در مقطعی کوتاه (مثلاً ایام نوروز ۱۴۰۴) بانک مرکزی سهمیه را موقتاً به ۱۰۰۰ دلار افزایش داد، اما پس از آن مجدداً به روال ۵۰۰ دلار بازگشت.
در حال حاضر ۵۰۰ یورو (یا دلار) برای پروازهای خارجی و ۳۰۰ یورو برای مسیرهای زمینی، سقف تعیین شده سال ۱۴۰۴ است. این بدان معناست که اگر مثلاً خانواده ای چهار نفره با هواپیما سفر می کنند، هر کدام تا ۵۰۰ یورو می توانند ارز دولتی بگیرند (مجموعاً ۲۰۰۰ یورو برای خانواده)، که کمک قابل توجهی در هزینه های سفرشان خواهد بود.
نکته
سهمیه ارز مسافرتی سالانه است؛ یعنی از زمان دریافت شما باید ۱۲ ماه صبر کنید تا مجدداً واجد شرایط دریافت ارز مسافرتی شوید. بنابراین برنامه سفرهای خارجی خود را طوری تنظیم کنید که این سهمیه ارزشمند را برای مهم ترین سفر خود استفاده نمایید.
نرخ ارز مسافرتی امروز
نرخ یا قیمت ارز مسافرتی در هر روز متغیر بوده و توسط بانک مرکزی و صرافی های بانکی تعیین می شود. ارز مسافرتی برخلاف سهمیه آن که ثابت است، قیمت ثابتی ندارد و با نوسانات بازار ارز تغییر می کند. هر روز (معمولاً صبح هر روز کاری حوالی ساعت ۹ تا ۱۰) بانک مرکزی نرخ رسمی فروش ارز مسافرتی را به بانک های عامل اعلام می کند. این نرخ عموماً نزدیک به نرخ دولتی یا نیمایی است و چند درصد از نرخ آزاد بازار پایین تر است. برای مثال، اگر امروز دلار در بازار آزاد حدود ۸۰ هزار تومان باشد، ممکن است نرخ دلار مسافرتی حدود ۷۳ تا ۷۵ هزار تومان تعیین شود. بنابراین مسافر برای هر دلار چند هزار تومان کمتر پرداخت می کند که در مقدار ۵۰۰ دلار، اختلاف قابل توجهی خواهد بود.
قیمت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴
در سال ۱۴۰۴ نیز مانند سال های قبل، نرخ ارز مسافرتی وابسته به شرایط روز بازار است. به طور کلی روند قیمت ارز مسافرتی تابع نرخ های صرافی های رسمی بانک ها است. طی ماه های سال ۱۴۰۴ قیمت دلار مسافرتی معمولاً در محدوده ای چند هزار تومان ارزان تر از دلار آزاد قرار داشته است. به عنوان نمونه، در مرداد ۱۴۰۴ هر دلار ارز مسافرتی حدود ۷۲۰۰۰ تومان بوده، در حالی که دلار آزاد بالای ۷۸۰۰۰ تومان معامله می شد. به همین نسبت یورو مسافرتی نیز ارزان تر از یورو آزاد عرضه شده است (مثلاً حدود ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ تومان اختلاف در هر یورو). البته این ارقام روزانه نوسان دارند و برای اطلاع دقیق باید به نرخ روز مراجعه کرد.
بانک مرکزی برای شفافیت بیشتر، سامانه ای آنلاین نیز معرفی کرده است که مسافران می توانند نرخ ارز مسافرتی روز را در آن مشاهده کنند. همچنین سایت های اطلاع رسانی مالی (مانند وب سایت صرافی ها یا پایگاه های خبری اقتصادی) معمولاً قیمت ارز مسافرتی را در کنار نرخ آزاد اعلام می کنند. نکته مهم این است که هرچند نرخ ارز مسافرتی کمتر از آزاد است، اما با تغییرات بازار آزاد بالا و پایین می شود و ممکن است در بازه های مختلف سال، میزان اختلاف کمی زیادتر یا کمتر شود. بنابراین توصیه می شود پیش از اقدام به خرید، نرخ روز ارز مسافرتی را استعلام کنید و هزینه ریالی آن را برآورد نمایید.
قیمت ارز مسافرتی امروز بانک ملی
بانک ملی ایران به عنوان یکی از بانک های عامل اصلی فروش ارز مسافرتی، مرجع مهمی برای تعیین قیمت روز این ارز محسوب می شود. قیمت ارز مسافرتی امروز بانک ملی بر اساس آخرین نرخ اعلامی بانک مرکزی تعیین شده و از طریق شعب ارزی یا سامانه های آنلاین این بانک قابل مشاهده است. معمولاً صرافی بانک ملی هر روز نرخ فروش دلار و یورو مسافرتی را اعلام می کند که مبنای محاسبه مبلغ ریالی پرداختی توسط مسافر قرار می گیرد. برای خرید ارز مسافرتی بانک ملی، مسافر معادل ریالی ۵۰۰ دلار یا ۳۰۰ دلار (بسته به نوع سفر) به اضافه کارمزد بانکی را پرداخت می کند و حواله یا کد دریافت ارز را دریافت می نماید.
ثبت نام ارز مسافرتی بانک ملی عمدتاً از طریق پیام رسان بله (سامانه آنلاین وابسته به بانک ملی) انجام می شود که در بخش های بعدی به تفصیل توضیح خواهیم داد. همچنین آن دسته از مسافرانی که امکان استفاده از سامانه های آنلاین را ندارند، می توانند با مراجعه حضوری به شعب منتخب ارزی بانک ملی، نسبت به خرید ارز مسافرتی بانک ملی اقدام کنند. نرخ ارز مسافرتی امروز در تمامی شعب بانک ملی یکسان بوده و مطابق نرخ مصوب همان روز محاسبه می شود. بنابراین چه از طریق اپلیکیشن بله ثبت نام کنید و چه حضوری به بانک ملی بروید، هزینه ای که بابت ارز مسافرتی می پردازید بر اساس قیمت روز اعلام شده بانک مرکزی خواهد بود.
در مجموع، بانک ملی به دلیل شبکه گسترده و حضور فعال در مبادی مرزی و فرودگاه ها، گزینه اصلی بسیاری از مسافران برای دریافت ارز مسافرتی است. شما می توانید با پیگیری نرخ های روز در وب سایت بانک ملی یا کانال های رسمی آن، از قیمت ارز مسافرتی امروز مطلع شوید و بودجه سفر خود را دقیق تر برنامه ریزی کنید.
شرایط ثبت نام ارز مسافرتی
برای دریافت ارز مسافرتی ۱۴۰۴ باید چند شرط و مرحله را طی کنید. پیش از هر چیز اطمینان حاصل کنید که واجد شرایط لازم هستید: همان طور که گفته شد سن بالای ۱۸ سال، داشتن گذرنامه ایرانی با اعتبار کافی، و نداشتن سابقه دریافت ارز مسافرتی در یک سال گذشته از شروط اصلی است. اگر این شرایط را دارید، مراحل و شرایط ثبت نام به صورت زیر است:
- داشتن برنامه سفر قطعی: باید مدارکی دال بر قصد سفر ارائه کنید، مهم ترین آن ها داشتن بلیت سفر خارجی (هواپیما یا اتوبوس/قطار) به مقصدی خارج از کشور است. تاریخ بلیت شما تعیین کننده بازه اقدام برای ارز خواهد بود.
- مهلت زمانی ثبت نام: معمولاً باید چند روز قبل از تاریخ پرواز یا خروج، برای ارز مسافرتی اقدام کنید. توصیه می شود حداقل ۴ تا ۷ روز پیش از سفر مراحل ثبت نام را انجام دهید. (ثبت درخواست خیلی زودتر از موعد نیز ممکن است در سامانه پذیرفته نشود؛ معمولاً حداکثر ۷ روز مانده به سفر می توانید اقدام کنید. از طرفی اقدام در آخرین روزها ریسک عدم صدور به موقع حواله را دارد.)
- ثبت نام در سامانه تعیین شده: در حال حاضر بانک مرکزی یک مسیر آنلاین را برای ثبت درخواست ارز معرفی کرده است. این سامانه می تواند اپلیکیشن یا وب سایت بانک عامل (مثل اپلیکیشن «بله» بانک ملی) باشد. شما باید در این سامانه مشخصات فردی، اطلاعات سفر (تاریخ و شماره پرواز یا مرز خروجی)، نوع ارز درخواستی (دلار یا یورو) و میزان آن را وارد کنید.
- عدم نیاز به مدرک اضافی هنگام ثبت نام آنلاین: یکی از مزایای سامانه آنلاین این است که نیاز به ارائه حضوری مدارک در مرحله ثبت درخواست نیست. تنها کافیست اطلاعات را درست وارد کنید. سامانه به طور خودکار شرایط شما (مثل سابقه نگرفتن ارز در سال جاری یا ممنوع الخروج نبودن) را بررسی می کند. البته باید توجه داشته باشید که اطلاعات هویتی (شماره ملی، شماره موبایل به نام شخص، کد پستی، و… ) را صحیح وارد کنید چون تطابق آن ها برای تایید درخواست الزامی است.
- دریافت کد رهگیری یا حواله: پس از تکمیل ثبت نام و پرداخت ریالی، یک کد پیگیری یا شناسه فروش ارز در اختیار شما قرار می گیرد. این کد معمولاً ۱۰ یا ۱۵ رقمی است و در واقع رسید خرید ارز شماست. داشتن این کد برای مرحله دریافت ارز الزامی است.
همچنین شرایط دیگری نیز وجود دارد؛ مثلاً باید عوارض خروج از کشور را قبل از پرواز پرداخت کرده باشید و در زمان مراجعه نهایی (روز سفر) اصل مدارک را به همراه داشته باشید. در بخش های بعدی درباره مدارک لازم بیشتر توضیح می دهیم. مهم است بدانید که اگر به هر دلیلی سفر شما انجام نشود (مثلاً پرواز کنسل شود یا منصرف شوید)، باید در اسرع وقت به بانک مراجعه کرده و ارز دریافت شده را عودت دهید؛ در غیر این صورت در دفعات بعدی سیستم به شما اجازه ثبت نام مجدد نخواهد داد.
مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی
چه به صورت حضوری به بانک مراجعه کنید و چه از طریق سامانه آنلاین اقدام نمایید، برای دریافت حواله و خود ارز مسافرتی به یک سری مدارک نیاز خواهید داشت. فهرست مدارک لازم ارز مسافرتی ۱۴۰۴ به شرح زیر است:
گذرنامه معتبر
اصل گذرنامه ایرانی مسافر با حداقل ۶ ماه اعتبار از تاریخ سفر. (همراه داشتن کپی صفحه مشخصات گذرنامه نیز توصیه می شود). اگر برای سفر نیاز به ویزا باشد، وجود برچسب یا مهر ویزای معتبر در گذرنامه الزامی است. (برای کشورهایی که ویزای فرودگاهی یا معافیت ویزا دارند، طبیعتاً نیازی به ارائه مدرک ویزا نیست.)
کارت ملی
اصل کارت ملی هوشمند و یک نسخه کپی آن. در صورتی که کارت ملی خود را تازه تعویض کرده اید و کارت جدید هنوز آماده نیست، ارائه رسید تعویض کارت ملی از ثبت احوال ضروری است. اطلاعات کارت ملی باید دقیق و به روز باشد.
بلیت سفر
اصل بلیت هواپیما (یا اتوبوس/قطار برای سفر زمینی) که مهر آژانس یا شرکت صادرکننده داشته باشد. اگر بلیت را اینترنتی خریده اید، ارائه پرینت بلیت یا حداقل کدرهگیری بلیت در زمان ثبت نام کافی است. بلیت شما مبنای تاریخ و مقصد سفر است، پس حتماً از قطعی بودن آن اطمینان حاصل کنید.
رسید پرداخت عوارض خروج
مسافر باید عوارض خروج از کشور را قبل از سفر پرداخت کند. رسید یا گواهی پرداخت عوارض خروج از کشور (که می تواند به صورت الکترونیکی یا فیش بانکی باشد) جزو مدارکی است که بانک از شما می خواهد. بدون پرداخت عوارض، در فرودگاه اجازه خروج نخواهید داشت و طبیعتاً ارز مسافرتی نیز به شما تحویل نمی شود.
فرم ها و رسیدهای بانکی
اگر حضوری به بانک می روید، باید فرم درخواست ارز مسافرتی را تکمیل و امضا کنید. همچنین بانک از شما می خواهد که یک حساب ارزی (مثلاً حساب یورویی یا دلاری) افتتاح کنید. این حساب در واقع برای این است که تراکنش خرید ارز شما ثبت و قانونی باشد؛ در بسیاری موارد پول نقد به صورت مستقیم به شما داده نمی شود بلکه ابتدا به حساب ارزی تان واریز و سپس برداشت می شود. در نهایت باید مبلغ ریالی معادل ارز درخواستی را طبق نرخ روز همراه با کارمزدهای بانکی بپردازید و رسید پرداخت را دریافت کنید.
شماره تلفن همراه به نام متقاضی
چه در ثبت نام آنلاین و چه حضوری، لازم است شماره موبایلی اعلام کنید که به نام خودتان (مسافر) ثبت شده باشد. بسیاری از اطلاع رسانی ها (از جمله ارسال کد رهگیری یا پیامک های تایید) به این شماره انجام می شود.
سایر مدارک هویتی
مواردی مانند کد پستی محل سکونت، نام پدر، تاریخ تولد و … نیز در فرم های الکترونیکی یا حضوری از شما خواسته می شود. بهتر است کپی صفحه اول شناسنامه خود را هم همراه داشته باشید. همچنین داشتن بیمه مسافرتی برای سفرهای هوایی خارجی الزامی است؛ ممکن است بیمه نامه سفر را هم همراه خود داشته باشید تا در صورت نیاز ارائه دهید.
با آماده داشتن این مدارک، روند دریافت ارز مسافرتی شما با سرعت و بدون مشکل خاصی پیش خواهد رفت. یادتان باشد که حضور شخص مسافر الزامی است؛ یعنی نمی توانید مدارک فرد دیگری را بردارید و برای او ارز بگیرید. هر شخص بالای ۱۸ سال باید خودش مراحل ثبت نام و دریافت ارز را انجام دهد (البته در مورد خانواده ها می توانند ثبت نام را یک نفر انجام دهد اما در مرحله تحویل ارز در فرودگاه، حضور تک تک مسافران صاحب سهمیه و ارائه گذرنامه شان ضروری است).
روش ها و نحوه دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴
تا اینجا درباره ماهیت و شرایط ارز مسافرتی صحبت کردیم. اکنون می خواهیم بدانیم چگونه می توان در سال ۱۴۰۴ ارز مسافرتی را دریافت کرد. به طور کلی دو روش اصلی برای تهیه ارز مسافرتی وجود دارد: ثبت نام اینترنتی/اپلیکیشن و مراجعه حضوری به بانک. بانک مرکزی لیستی از بانک های مجاز برای فروش ارز مسافرتی اعلام کرده که در سال ۱۴۰۴ عمدتاً بانک ملی و بانک ملت (و در مواردی برخی بانک های دیگر) را شامل می شود. در ادامه، روش دریافت ارز مسافرتی از طریق هر یک از راه های رایج را توضیح می دهیم:
دریافت ارز مسافرتی با اپلیکیشن بله
یکی از آسان ترین و سریع ترین روش ها برای تهیه ارز مسافرتی، استفاده از اپلیکیشن «بله» (پیام رسان و سوپراپلیکیشن بانکی متعلق به بانک ملی ایران) است. در این روش بدون نیاز به مراجعه حضوری، می توانید با چند گام ساده درخواست ارز مسافرتی خود را ثبت و وجه آن را پرداخت کنید. مراحل ثبت نام ارز مسافرتی در بله به صورت خلاصه عبارت اند از:
- نصب و ایجاد حساب کاربری در بله: ابتدا اپلیکیشن Bale را روی گوشی خود نصب کنید. با وارد کردن شماره موبایل (به نام خودتان) و دریافت کد تایید، در اپ عضو شوید. سپس از منوی پایین برنامه، به بخش «خدمات بانکی» بروید.
- ثبت درخواست ارز: در بخش خدمات بانکی، گزینه «درخواست ارز مسافرتی» را انتخاب کنید. سامانه ابتدا شرایط و مقررات را نمایش می دهد؛ آن ها را مطالعه کرده و تایید (دکمه «متوجه شدم») را بزنید.
- وارد کردن اطلاعات شخصی: فرم الکترونیکی ظاهر می شود که شامل اطلاعات هویتی و مسافرتی شماست. باید نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، شماره گذرنامه، تاریخ تولد و کد پستی خود را دقیقاً طبق مدارک وارد نمایید. صحت این اطلاعات بسیار مهم است چون تطبیق آن ها با مدارک در پشت صحنه انجام می شود.
- ثبت اطلاعات سفر: پس از تایید اطلاعات هویتی، به صفحه مربوط به اطلاعات پرواز هدایت می شوید. در این قسمت باید تاریخ پرواز یا خروج، کشور مقصد، فرودگاه (یا مرز) خروجی و نوع ارز و مقدار درخواستی را انتخاب کنید. دقت کنید که مقدار ارز نمی تواند بیش از سقف تعیین شده (۵۰۰ یا ۳۰۰) باشد. سامانه بر اساس نوع سفر شما (هوایی/زمینی) حداکثر مجاز را نشان می دهد.
- پرداخت وجه ریالی: در مرحله بعد، مبلغ ریالی معادل ارز درخواستی شما (بر اساس نرخ امروز) محاسبه و نمایش داده می شود. شما به درگاه پرداخت بانکی هدایت می شوید تا این مبلغ را به صورت آنلاین بپردازید. (پرداخت فقط از کارت بانکی به نام خود متقاضی امکان پذیر است).
- دریافت شناسه و رسید: پس از پرداخت موفق، درخواست شما ثبت نهایی می شود و سامانه یک شناسه فروش ۱۵ رقمی (یا کد رهگیری) به شما اختصاص می دهد. این کد را یادداشت یا ذخیره کنید. همچنین می توانید جزئیات درخواست و کد را در بخش «ارز مسافرتی من» در همان اپلیکیشن بله مشاهده کنید.
با انجام مراحل بالا، دیگر نیازی نیست تا روز سفر کاری انجام دهید. در روز پرواز یا حرکت، کافی است زودتر به فرودگاه یا مرز مربوطه بروید و با در دست داشتن گذرنامه و آن کد ۱۵ رقمی به محل تحویل ارز مراجعه کنید. مزیت روش اپلیکیشن این است که بدون اتلاف وقت و صف کار خود را انجام می دهید و تنها کاری که باقی می ماند مراجعه به باجه بانک یا خودپرداز ارزی در روز سفر است. همچنین اگر مشکلی پیش بیاید (مثلاً پرداخت ناموفق باشد)، شما فرصت دارید مجدداً قبل از سفر اقدام کنید. توجه داشته باشید که در سامانه بله فعلاً امکان درخواست ارز مسافرتی فقط برای سفرهای هوایی وجود دارد؛ یعنی اگر سفر شما زمینی است باید از روش حضوری یا بانک های دیگر اقدام نمایید.
دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام
اغلب مسافران پروازهای خارجی از فرودگاه امام خمینی تهران عبور می کنند و طبیعی است که درباره نحوه گرفتن ارز مسافرتی در این فرودگاه سوال داشته باشند. خوشبختانه فرآیند دریافت ارز در فرودگاه امام دقیقاً مانند سایر فرودگاه ها است و پیچیدگی اضافه ای ندارد. اگر شما قبلاً از طریق بانک (یا اپلیکیشن) حواله ارز مسافرتی گرفته اید، در روز پرواز پس از انجام مراحل check-in و با در دست داشتن کارت پرواز و گذرنامه خود، به سالن ترانزیت (خروجی) وارد می شوید.
در سالن خروجی فرودگاه امام، باجه بانک ملی ایران و دستگاه های خودپرداز ارزی بانک ملت مستقر هستند. بسته به اینکه حواله شما از کدام بانک باشد، می توانید به بخش مربوطه مراجعه کنید. اگر از طریق بله (بانک ملی) اقدام کرده اید، به باجه بانک ملی بروید و کد فروش ۱۵ رقمی را ارائه دهید؛ مأمور بانک پس از تطبیق اطلاعات، معادل ارزی درخواستی (اسکناس دلار یا یورو) را به شما تحویل می دهد.
اگر حواله بانک ملت دارید (مثلاً حضوری از بانک ملت گرفته اید)، می توانید از دستگاه خودپرداز ارزی ویژه ای که در سالن تعبیه شده استفاده کنید: در دستگاه گزینه «ارز مسافرتی» را انتخاب می کنید، سپس کد ملی و شناسه فروش خود را وارد می نمایید و وجه ارزی به صورت اسکناس تحویل شما می شود. علاوه بر خودپرداز، بانک ملت نیز معمولاً یک باجه حضوری در سالن خروجی (ترمینال اصلی یا سالن «سلام») دارد که خدمات ارزی ارائه می دهد.
در فرودگاه امام لازم است اندکی زودتر (مثلاً ۳۰ دقیقه اضافه) برای دریافت ارز زمان در نظر بگیرید تا با خیالی آسوده این کار را انجام دهید. در صورت هرگونه ابهام، می توانید از کارشناسان مستقر در همان بخش راهنمایی بگیرید. به طور خلاصه: شما ارز مسافرتی خود را بعد از عبور از بخش بازرسی و کنترل گذرنامه و دقیقاً قبل از سوار شدن به هواپیما دریافت خواهید کرد.
ارز مسافرتی فرودگاه اصفهان
فرودگاه بین المللی شهید بهشتی اصفهان یکی دیگر از فرودگاه هایی است که امکان تحویل ارز مسافرتی در آن فراهم است. اگر مبدأ سفر خارجی شما اصفهان است، پس از طی مراحل چک-این و خروج، می توانید به باجه بانک ملی یا بانک ملت مستقر در سالن بین المللی فرودگاه اصفهان مراجعه کنید و ارز مسافرتی خود را دریافت نمایید. مراحل کار تفاوتی با فرودگاه امام یا سایر فرودگاه ها ندارد؛ یعنی باید قبلاً حواله خود را گرفته باشید و در روز پرواز با ارائه گذرنامه و کد رهگیری، اسکناس مربوطه را تحویل بگیرید.
لازم به ذکر است که طبق اعلام بانک مرکزی، تنها برخی فرودگاه های منتخب کشور خدمات پرداخت ارز مسافرتی دارند و خوشبختانه اصفهان جزو این فرودگاه هاست. بنابراین مسافران اصفهانی نیازی نیست برای گرفتن ارز به تهران بروند؛ کافی است در همان فرودگاه اصفهان زودتر حاضر شوند و از طریق بانک های عامل (ملی یا ملت) ارز خود را دریافت کنند.
ارز مسافرتی فرودگاه تبریز
فرودگاه شهید مدنی تبریز نیز از فرودگاه های بین المللی است که امکان پرداخت ارز مسافرتی به مسافران را فراهم کرده است. روال کار به این صورت است که مسافر باید از قبل مراحل خرید ارز را تکمیل کرده باشد (مثلاً از طریق اپ بله ثبت نام کرده یا به یکی از شعب ارزی بانک های عامل مراجعه کرده باشد). سپس در روز پرواز خارجی خود، پس از عبور از کنترل امنیت و پاسپورت، به قسمت خروجی بین المللی مراجعه می کند. در سالن خروجی تبریز نیز باجه بانک ملی و احتمالاً نماینده یا خودپرداز بانک ملت حضور دارند. شما می توانید با ارائه کد پیگیری و مدارک سفر، ارز خود را تحویل بگیرید.
تفاوتی در فرآیند دریافت ارز مسافرتی بین فرودگاه تبریز و سایر فرودگاه ها وجود ندارد. فقط فراموش نکنید که ساعات کاری باجه بانک ممکن است محدود به زمان پروازهای برنامه ریزی شده بین المللی باشد. پس بهتر است همزمان با انجام امور خروج، سراغ دریافت ارز هم بروید تا احیاناً با بسته بودن باجه یا کمبود وقت مواجه نشوید.
(علاوه بر تهران، اصفهان و تبریز؛ فرودگاه های دیگری نظیر شیراز، ارومیه و اهواز نیز ارائه دهنده این خدمات هستند که هر یک روال مشابهی دارند.)
ثبت نام ارز مسافرتی بانک ملی
همان طور که اشاره شد، بانک ملی مهم ترین بانک فروشنده ارز مسافرتی است. ثبت نام ارز مسافرتی بانک ملی را هم می توان به صورت اینترنتی انجام داد و هم به شکل حضوری. روش اینترنتی همان استفاده از اپلیکیشن «بله» یا سایت بانک ملی است که قبلاً توضیح دادیم. اما اگر به هر دلیل امکان ثبت نام آنلاین ندارید، می توانید مستقیماً به شعب منتخب بانک ملی که ارایه دهنده ارز مسافرتی هستند مراجعه کنید.
برای ثبت نام حضوری در بانک ملی، معمولاً باید به یکی از شعب ارزی این بانک مراجعه نمایید (همه شعب بانک ملی خدمات ارز مسافرتی را انجام نمی دهند؛ اغلب شعب بزرگ و مرکزی در هر شهر این خدمت را دارند). در شعبه، فرم درخواست ارز مسافرتی در اختیار شما قرار می گیرد تا تکمیل کنید. مدارک لازم مانند اصل گذرنامه، کارت ملی، بلیت و رسید عوارض خروج را تحویل می دهید. سپس معادل ریالی ارز درخواستی از شما دریافت می شود. بانک ملی ممکن است برای تکمیل فرآیند، برایتان یک حساب ارزی افتتاح کند (در همان لحظه) تا ارز به حساب شما واریز گردد. در پایان رسیدی حاوی اطلاعات خرید و یک کد رهگیری به شما می دهند.
پس از انجام ثبت نام در بانک ملی، در روز سفر دو حالت وجود دارد: اگر شعبه مبداً شما فرودگاه امام خمینی یا یکی از فرودگاه های ذکرشده باشد، ارز را در فرودگاه می گیرید. اما اگر فرضاً پرواز شما از شهری است که خدمات تحویل ارز ندارد، بانک ملی معمولاً همان لحظه ارز را به صورت اسکناس تحویل می دهد یا شما را به نزدیک ترین شعبه در شهر مقصد (مثلاً تهران) راهنمایی می کند. خوشبختانه برای اکثر مسافران، تحویل ارز مسافرتی بانک ملی در فرودگاه ها انجام می شود که امنیت و اطمینان بیشتری دارد.
به طور خلاصه، بانک ملی دو راه برای درخواست ارز فراهم کرده است: پیام رسان بله (آنلاین) و مراجعه به شعب ارزی (حضوری). هر دو مسیر در نهایت شما را به باجه های بانک ملی در مبادی خروجی می رسانند تا ارزتان را بگیرید. در هنگام ثبت نام حضوری، حتماً از کارمند بانک درباره نحوه تحویل ارز و هرگونه سوال دیگر راهنمایی بخواهید تا مورد مبهمی باقی نماند.
شرایط گرفتن ارز مسافرتی بانک ملت
بانک ملت دومین بانک مجاز فروش ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ است. برخلاف بانک ملی که سامانه آنلاین اختصاصی دارد، بانک ملت عمدتاً از طریق مراجعه حضوری مشتریان را پوشش می دهد. ثبت نام اینترنتی ارز مسافرتی بانک ملت در حال حاضر مستقیماً توسط خود مشتری انجام نمی شود؛ بلکه شما باید به یکی از شعب منتخب بانک ملت که فروش ارز مسافرتی دارند مراجعه کنید.
در شعبه بانک ملت، مشابه بانک ملی، فرم تقاضای ارز مسافرتی را تکمیل کرده و مدارک لازم (گذرنامه، کارت ملی، بلیت، ویزا در صورت نیاز، رسید عوارض و …) را ارائه می دهید. توصیه می شود این کار را حداقل یک هفته قبل از تاریخ پرواز انجام دهید تا بانک ملت فرصت کافی برای هماهنگی و صدور حواله داشته باشد. کارمند بانک پس از دریافت وجه ریالی معادل ارز و تکمیل مراحل، یک حواله ارزی یا رسید به شما خواهد داد.
در روز پرواز، بانک ملت امکاناتی فراهم کرده تا مسافران ارز خود را در فرودگاه دریافت کنند. در فرودگاه امام خمینی تهران، دستگاه های ATM (خودپرداز) ارزی بانک ملت در سالن ترانزیت (سالن خروجی بین المللی) نصب شده اند. همچنین در ترمینال های «سلام»، بخش VIP و CIP فرودگاه امام، شعبه ها یا باجه های بانک ملت حضور دارند. مسافر می تواند با استفاده از کارت ملی و شناسه پیگیری که بانک به او داده، به یکی از این دستگاه ها مراجعه کرده و گزینه «ارز مسافرتی» را انتخاب کند. سپس با وارد کردن اطلاعات لازم، دستگاه مبلغ ارز تخصیصی (دلار یا یورو) را به شکل اسکناس تحویل می دهد. اگر کار با دستگاه برایتان دشوار است، می توانید به باجه بانک ملت در سالن خروجی مراجعه کنید و به صورت حضوری ارز را بگیرید.
در سایر شهرها هم بانک ملت معمولاً در فرودگاه های بین المللی اصلی (مثل مشهد، شیراز، تبریز و …) باجه ارزی دارد یا با بانک های دیگر هماهنگ می کند. اما اگر فرودگاه مبدأ شما امکانات بانک ملت را نداشت، راه حل را از شعبه ای که ثبت نام کرده اید جویا شوید. به طور کلی، شرایط گرفتن ارز مسافرتی بانک ملت مشابه بانک ملی است؛ با این تفاوت که فرآیند ثبت نام آن آنلاین نیست و اندکی زمان برتر است، لذا از قبل باید اقدام کنید.
ارز مسافرتی بانک سامان
بانک سامان نیز از بانک های فعال در حوزه ارز است که در مقاطعی خدمات ارز مسافرتی ارائه می کرده است. در سال ۱۴۰۴ دریافت ارز مسافرتی از بانک سامان فقط از طریق مراجعه حضوری امکان پذیر است. طبق اطلاعیه ها، تمامی شعب بانک سامان توانایی ثبت نام و انجام مراحل فروش ارز مسافرتی را دارند. بنابراین اگر مایلید از بانک سامان ارز بگیرید، می توانید به نزدیک ترین شعبه سامان مراجعه و مدارک خود را ارائه کنید.
پس از تکمیل فرم ها و پرداخت وجه ریالی، شعبه سامان به شما اطلاع می دهد که تحویل ارز چگونه خواهد بود. در اکثر موارد، تحویل ارز مسافرتی بانک سامان در باجه های این بانک در فرودگاه های بین المللی انجام می شود. یعنی مثلاً اگر از تهران پرواز می کنید، احتمالاً بانک سامان در فرودگاه امام خمینی باجه تحویل ارز دارد و شما با ارائه رسید و مدارک به آن باجه، دلار/یورو خود را دریافت می کنید.
اگر بانک سامان در فرودگاه مبدأ شما حضور فیزیکی نداشته باشد، ممکن است ارز را مستقیماً در همان شعبه به شما بدهند یا هماهنگی خاصی صورت گیرد. پیش از اقدام، بهتر است از شعبه درباره جزئیات تحویل ارز سوال کنید. به طور کلی بانک سامان نسبت به بانک های ملی و ملت مشتریان کمتری در این حوزه دارد، ولی روند کار تفاوت چندانی ندارد و می تواند گزینه سوم شما باشد.
ارز مسافرتی بانک صادرات
بانک صادرات ایران نیز یکی از بانک های بزرگ کشور است که در زمینه ارز فعالیت می کند. هرچند بانک صادرات به طور رسمی جزو بانک های معرفی شده اصلی برای ارز مسافرتی ۱۴۰۴ نیست، اما در سال های قبل خدماتی در این زمینه داشته و ممکن است در شرایط خاص (مثلاً سفرهای زیارتی) وارد عمل شود. اگر تمایل دارید از بانک صادرات ارز مسافرتی تهیه کنید، باید به یکی از شعب ارزی بانک صادرات مراجعه نمایید. شعب ارزی معمولاً شعب مرکزی هر شهر هستند که مجوز انجام امور ارزی (از جمله فروش ارز مسافرتی) را دارند.
مراحل کار در بانک صادرات نیز شبیه سایر بانک هاست: پر کردن فرم درخواست، ارائه مدارک و پرداخت ریالی. سپس بانک به شما یک رسید و مشخصات حواله می دهد. در روز سفر، اگر بانک صادرات در فرودگاه یا مرز مربوطه حضور داشته باشد، ارزتان را همان جا تحویل خواهید گرفت. به عنوان مثال در گذشته بانک صادرات در مرزهای زمینی عراق و نیز برخی فرودگاه ها (برای زائران) فعال بوده است. در غیر این صورت، ممکن است از طریق هماهنگی با بانک ملی یا بانک عامل دیگری ارز شما تأمین شود.
در مجموع، چون بانک صادرات در سال ۱۴۰۴ به اندازه بانک ملی یا ملت بر فروش ارز مسافرتی تاکید نداشته، توصیه می شود اگر گزینه های اصلی در دسترس تان است از آن ها استفاده کنید. اما اگر مشتری بانک صادرات هستید یا شرایط ویژه ای دارید، می توانید با شعب منتخب این بانک مشورت کنید.
ثبت نام ارز مسافرتی بانک تجارت
بانک تجارت یکی دیگر از بانک های مطرح کشور است که نامش در ارتباط با ارز مسافرتی شنیده می شود. این بانک به طور مشخص در موضوع ارز اربعین و سفرهای زیارتی نقش داشته است. بر اساس اعلام ها، بانک تجارت به همراه بانک ملی و ملت به عنوان مراکز عرضه ارز اربعین در سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده اند (که در بخش مربوط به کربلا و اربعین توضیح خواهیم داد).
برای ارز مسافرتی عادی، بانک تجارت ممکن است به صورت محدود خدمات ارائه دهد. احتمالاً فقط برخی شعب ارزی تجارت می توانند ثبت نام ارز مسافرتی را انجام دهند. روش کار نیز حضوری است و مشابه دیگر بانک ها: شما با مدارک کامل به شعبه رفته، درخواست می دهید و در نهایت حواله یا کد دریافت می کنید. تحویل ارز هم یا در فرودگاه توسط باجه بانک تجارت (اگر موجود باشد) یا توسط بانک های همکار صورت خواهد گرفت.
چون بانک تجارت شبکه گسترده ای در فرودگاه های بین المللی ندارد، بهتر است هنگام ثبت درخواست از شعبه سوال کنید که ارز در کجا تحویل داده می شود. ممکن است به شما بگویند در فرودگاه مقصد توسط بانک ملی پرداخت می شود یا خود شعبه مبلغ را تقدیمتان می کند. در هر صورت، از آنجا که بانک تجارت در لیست اصلی بانک مرکزی برای ارز مسافرتی سال ۱۴۰۴ نبوده، اولویت با همان دو بانک اصلی است. اما در مورد ارز زیارتی اربعین، حتماً نام بانک تجارت را به خاطر بسپارید.
نحوه دریافت ارز مسافرتی برای کشورهای دیگر
شاید این سوال پیش بیاید که برای سفر به کشورهای مختلف شرایط ارز مسافرتی چه تفاوتی دارد. اصولاً سهمیه ارز مسافرتی وابسته به کشور مقصد نیست و همان طور که گفته شد تنها به نوع سفر (هوایی یا زمینی) مرتبط است. با این حال، گاهی مسافران مقاصد پرطرفدار مانند ترکیه، عراق یا امارات پرسش های رایجی در این زمینه دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم:
شرایط گرفتن ارز مسافرتی ترکیه
کشور ترکیه یکی از مقاصد پرتردد برای ایرانیان است و سفر به آن (چه زمینی و چه هوایی) نیازی به ویزا ندارد. خوشبختانه ارز مسافرتی به مسافران ترکیه نیز تعلق می گیرد. مقدار ارز مسافرتی ترکیه همان سقف معمول است: اگر با پرواز هوایی به ترکیه می روید، می توانید تا ۵۰۰ یورو یا دلار ارز دولتی تهیه کنید؛ و اگر سفر شما به صورت زمینی یا ریلی (مثلاً با اتوبوس به وان یا قطار تهران-آنکارا) باشد، سقف آن ۳۰۰ یورو خواهد بود.
برای گرفتن ارز مسافرتی ترکیه، کافی است بلیت رفت (و بهتر است برگشت) به ترکیه و گذرنامه معتبر داشته باشید. هنگام ثبت درخواست در بانک یا سامانه بله، اطلاعات سفر را وارد می کنید و باقی مراحل تفاوتی با سایر سفرها ندارد. توجه کنید که هر شخص فقط یک بار در سال می تواند ارز بگیرد؛ پس اگر مثلاً امسال یک بار به ترکیه با هواپیما رفته و ارز مسافرتی گرفته اید، در سفر دوم به ترکیه (یا هر کشور دیگر) سهمیه ای به شما تعلق نخواهد گرفت.
گاهی شایعه می شود که چون ترکیه ویزا نمی خواهد، ارز مسافرتی آن کمتر است یا پیچیدگی دارد. این درست نیست؛ قبلاً در برهه ای قرار بود برای کشورهای بدون ویزا سهمیه کمتری داده شود، اما در حال حاضر این تفکیک عملاً اجرایی نیست و همه سفرهای هوایی خارج از کشور (حتی ترکیه که ویزا نمی خواهد) ۵۰۰ دلار سهمیه دارند. پس با خیال راحت می توانید برای سفر ترکیه از ارز مسافرتی استفاده کنید. تنها نکته این است که اگر سفر زمینی به ترکیه داشته باشید، مشمول سقف ۳۰۰ دلاری (همانند سایر سفرهای زمینی) خواهید بود.
نحوه دریافت ارز مسافرتی عراق
کشور عراق نیز جزو مقاصد مهم، به ویژه برای سفرهای زیارتی (عتبات عالیات) است. در مورد ارز مسافرتی عراق باید به دو حالت توجه کنیم: سفرهای عادی به عراق و سفر زیارتی ویژه (مثل اربعین).
اگر شما در ایامی غیر از اربعین قصد سفر به عراق (مثلاً زیارت کربلا یا نجف) دارید، می توانید مانند سایر سفرها از ارز مسافرتی بهره مند شوید. عراق جزو کشورهای همسایه است که بعضاً برای سفر زمینی نیازی به ویزا ندارد یا ویزای فرودگاهی دارد. به هر حال شما با داشتن گذرنامه و بلیت (پرواز به بغداد یا نجف، یا اتوبوس به مرز) می توانید درخواست ارز بدهید. سقف ارز مسافرتی عراق هم طبق قاعده کلی است: سفر هوایی به عراق ۵۰۰ دلار و سفر زمینی ۳۰۰ دلار. فرآیند ثبت نام و دریافت نیز تفاوتی ندارد و از طریق بانک های عامل (ملی یا ملت) صورت می گیرد.
اما بخش مهمتر ارز اربعین است که جداگانه در زیر آمده است.
ارز مسافرتی کربلا زمینی / ارز مسافرتی اربعین
سفر اربعین و زیارت کربلا یکی از بزرگ ترین رویدادهای مذهبی هر سال است که معمولاً در ماه صفر انجام می شود. بانک مرکزی برای راحتی زائران، ارز اربعین را به صورت جداگانه در نظر می گیرد که جدا از سهمیه سالانه ارز مسافرتی است. یعنی حتی اگر شما در همان سال ارز مسافرتی گرفته باشید، باز هم در ایام اربعین می توانید ارز زیارتی دریافت کنید و این به عنوان سهمیه مجزا حساب می شود.
شرایط ارز اربعین ۱۴۰۴: همه زائرانی که قصد شرکت در پیاده روی اربعین یا زیارت کربلا در این بازه را دارند، می توانند با ثبت نام در سامانه سماح (وابسته به سازمان حج و زیارت) از ارز اربعین بهره مند شوند. ثبت نام در سماح معمولاً شامل وارد کردن اطلاعات فردی و شماره گذرنامه و دریافت کد مخصوص است. پس از آن، بانک مرکزی سهمیه ارزی مشخصی را برای هر زائر تعیین می کند. بر اساس آخرین اعلام ستاد اربعین، زائران کربلا در سال ۱۴۰۴ می توانند بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ دلار ارز دولتی دریافت کنند؛ احتمالاً ۳۰۰ دلار برای کسانی که سفر زمینی می کنند و ۵۰۰ دلار برای زائرانی که با پرواز عازم عراق هستند (مشابه الگوی کلی ارز مسافرتی).
برای دریافت این ارز، ثبت نام در سامانه سماح اجباری است و داشتن مدارکی چون کارت ملی، گذرنامه معتبر و بلیت (در صورت سفر هوایی یا حتی اتوبوس در سفر زمینی) ضروری است. پس از ثبت نام موفق در سماح، اطلاعات شما به بانک های عامل ارسال می شود. در سال ۱۴۰۴، سه بانک ملی، ملت و تجارت به عنوان بانک های عامل ارز اربعین تعیین شده اند. به این ترتیب، زائران می توانند در زمان مقرر (معمولاً یکی دو روز قبل از اعزام تا نزدیکی اربعین) به شعب مشخص شده این بانک ها مراجعه کنند و ارز اربعین خود را دریافت نمایند.
نکته مهم این است که ارز اربعین محدود به همان دوره زمانی خاص است و پس از اتمام ایام اربعین، مهلت آن سپری می شود. همچنین اگر کسی ارز اربعین را دریافت کند، همچنان سهمیه ارز مسافرتی سالانه اش محفوظ است و می تواند در سفر دیگری از آن استفاده کند. این سیاست به منظور حمایت از زائران اتخاذ شده است. بنابراین کسانی که قصد زیارت اربعین دارند، حتماً از قبل در سماح ثبت نام کنند و اخبار مربوط به ارز اربعین را از طریق اطلاعیه های رسمی بانک مرکزی یا سازمان حج دنبال نمایند تا از این کمک بهره مند شوند.
ارز مسافرتی دبی
دبی (امارات متحده عربی) از دیگر مقصد های محبوب ایرانیان برای گردش و تجارت است. ارز مسافرتی دبی دقیقاً مانند سایر سفرهای خارجی با ویزا عمل می کند. از آنجا که برای سفر به امارات معمولاً اخذ ویزا الزامی است، سفر شما در دسته «کشورهای نیازمند ویزا» قرار می گیرد. بنابراین اگر با پرواز به دبی می روید، می توانید تا سقف ۵۰۰ یورو/دلار ارز مسافرتی دریافت کنید. سفر زمینی به امارات متداول نیست (چون مرز زمینی مستقیمی وجود ندارد) و اغلب مسافران با هواپیما عازم دبی می شوند. پس در عمل اکثر مسافران دبی می توانند ۵۰۰ دلار ارز دولتی تهیه کنند.
شرایط و مدارک نیز همان همیشگی است: ارائه پاسپورت با ویزای دبی، بلیت رفت و برگشت، و انجام ثبت نام در بانک. فقط توجه داشته باشید که معمولاً بلیت شما باید مستقیم از ایران به دبی باشد. اگر مثلاً از طریق کشور ثالث سفر می کنید، ممکن است بانک در تایید مقصد دچار مشکل شود. بهتر است هنگام درخواست ارز دبی، بلیت مستقیم تهران-دبی (یا مشهد-دبی و…) داشته باشید تا بدون دردسر تایید شود. در روز سفر هم به راحتی می توانید در فرودگاه (امام یا هر مبدأ دیگر) ارز خود را دریافت کنید.
شرایط دریافت ارز دانشجویی ۱۴۰۴
علاوه بر ارز مسافرتی گردشگری، دولت برای دانشجویانی که در خارج از کشور تحصیل می کنند نیز تسهیلات ارزی در نظر گرفته است که به ارز دانشجویی معروف است. شرایط دریافت ارز دانشجویی با ارز مسافرتی معمولی متفاوت است. اگر شما دانشجوی مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکترا در یکی از دانشگاه های خارج از کشور هستید و آن دانشگاه مورد تایید وزارت علوم یا وزارت بهداشت ایران است، می توانید برای دریافت ارز با نرخ دولتی ویژه دانشجویان اقدام کنید.
مهم ترین مراحل و شرایط ارز دانشجویی ۱۴۰۴ عبارت اند از:
- ثبت نام در پرتال مربوطه: دانشجویان باید ابتدا در سامانه های آنلاین وزارتخانه های مربوط ثبت نام کنند. برای دانشجویان وزارت علوم (رشته های غیرپزشکی) سامانه «سجاد» و برای دانشجویان پزشکی سامانه «موحد» یا نشا (nesha) وجود دارد. در این سامانه ها مدارک تحصیلی، مشخصات دانشگاه محل تحصیل، و درخواست ارز دانشجویی ثبت می شود.
- مدارک مورد نیاز: شامل تصویر پذیرش یا کارت دانشجویی دانشگاه خارجی، صفحات گذرنامه، ویزای تحصیلی (در صورت کشور نیازمند ویزا)، گواهی اشتغال به تحصیل و ریزنمرات. همچنین مدرک زبان یکی از شرایط مهم است؛ دانشجو باید نمره قبولی در یکی از آزمون های زبان مورد تایید (مثل آیلتس، تافل یا سایر آزمون های معتبر) داشته باشد تا بتواند از ارز دانشجویی استفاده کند. این شرط به منظور اطمینان از آمادگی تحصیلی دانشجو گذاشته شده است.
- روند دریافت ارز: پس از تایید مدارک در سامانه وزارت علوم/بهداشت و صدور نامه معرفی به بانک، دانشجو می تواند به بانک های تعیین شده (اغلب بانک های تجارت، سامان، ملت و … در سال های اخیر عامل بوده اند) مراجعه کند. ارز دانشجویی عمدتاً برای شهریه دانشگاه و هزینه های ضروری زندگی تخصیص می یابد و مستقیماً به حساب دانشگاه یا به دانشجو (تحت نظارت) پرداخت می شود. سقف آن نیز بسته به مقطع و کشور ممکن است محدودیت داشته باشد (مثلاً سالیانه تا یک مبلغ مشخص).
در سال ۱۴۰۴ هم کماکان ارائه گواهی اشتغال به تحصیل به روز، ثبت نام در سامانه «نشا» (وابسته به وزارت علوم) و داشتن شرایطی مثل معدل قابل قبول و مدرک زبان ضروری است. بسیاری از مراحل اکنون اینترنتی شده و فقط برای تحویل مدارک تاییدشده باید به بانک مراجعه کنید. تفاوت ارز دانشجویی با ارز مسافرتی در این است که ارز دانشجویی برای یک بار سفر نیست بلکه برای دوره تحصیل شماست و هر ترم یا هر سال می توانید طبق مقررات، ارز درخواست کنید. نرخ آن نیز نرخ دولتی (نزدیک به ارز نیمایی) است که بسیار پایین تر از بازار آزاد است، بنابراین کمک شایانی به دانشجویان و خانواده هایشان در تامین هزینه دانشگاه می کند.
چه مقدار ارز مسافرتی می توان از کشور خارج کرد؟
شاید برای شما این سوال ایجاد شده باشد که سقف مجاز ورود و خروج ارز مسافرتی چقدر است؟ این پرسش ناظر به قوانین گمرکی درباره حمل ارز همراه مسافر است. بسیاری از افراد می خواهند بدانند فارغ از سهمیه ارز مسافرتی، چه میزان ارز (اسکناس) می توانند با خودشان از مرز خارج یا به کشور وارد کنند. قوانین جمهوری اسلامی ایران سقف هایی را برای ورود و خروج ارز توسط هر مسافر تعیین کرده است. این سقف ها برای جلوگیری از پول شویی و خروج سرمایه وضع شده و رعایت آن ها الزامی است. در ادامه سقف مجاز ورود و خروج ارز مسافرتی را بر اساس آخرین مقررات گمرک ایران مرور می کنیم.
- ورود ارز به کشور: هر مسافر (اعم از ایرانی یا خارجی) می تواند حداکثر تا ۱۰هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها را به صورت اسکناس همراه خود وارد ایران کند. این سقف برای مجموع مرزهای ورودی (هوایی، زمینی، دریایی) یکسان است. یعنی اگر مثلاً ۱۵ هزار یورو همراه دارید، باید ۱۰ هزار تا را اظهار کنید و مجوز بگیرید، در غیر این صورت اضافه بر ۱۰ هزار توقیف یا جریمه می شود.
- خروج ارز در سفر هوایی: برای خروج از کشور از طریق پروازهای بین المللی، سقف مجاز خروج ارز ۵هزار یورو (یا معادل آن به ارزهای دیگر) است. هر مسافر هوایی می تواند تا این مبلغ را بدون نیاز به اظهارنامه گمرکی با خود حمل کند.
- خروج ارز در سفر زمینی/دریایی/ریلی: اگر از مرزهای زمینی، دریایی یا با قطار از کشور خارج می شوید، سقف مجاز ارز همراه شما ۲هزار یورو یا معادل آن تعیین شده است. این رقم کمتر از حالت هوایی است، زیرا معمولاً در سفرهای زمینی کنترل ها دشوارتر بوده و برای احتیاط، حد مجاز را کاهش داده اند.
- سقف ریال: علاوه بر ارز خارجی، برای حمل پول رایج ملی (ریال) نیز محدودیت وجود دارد. هر مسافر می تواند حداکثر ۵۰۰ هزار تومان وجه نقد ایرانی همراه داشته باشد. مبالغ بیش از این میزان باید به صورت چک مسافرتی یا حواله جابه جا شوند.
- مبالغ بیش از حد مجاز: خروج مبالغ بیشتر از سقف های فوق تنها در صورتی ممکن است که اظهارنامه گمرکی پر شود و مجوزهای لازم از گمرک و بانک مرکزی اخذ گردد. به عنوان مثال، یک تاجر یا بیمار که نیاز به حمل ارز بیشتری دارد، می تواند قبل از سفر با ارائه مدارک و منشا ارز، مبلغ اضافه را اظهار کرده و مجوز بگیرد. در غیر این صورت، همراه داشتن ارز بیش از سقف اعلام شده بدون اظهار، طبق قانون قاچاق ارز تلقی شده و عواقب قانونی (جریمه سنگین، ضبط ارز و حتی پیگرد قضایی) خواهد داشت.
این قوانین برای حفاظت از اقتصاد کشور و جلوگیری از خروج کنترل نشده ارز تدوین شده اند. البته برای راحتی مسافران عادی، سقف ۵۰۰۰ یورو در سفرهای هوایی معمولاً پاسخگوی نیازهای معمول سفر (هزینه اقامت، خرید شخصی و…) هست و اکثراً نیازی به حمل بیشتر نیست. اگر به هر دلیلی لازم است مبلغ بیشتری ارز همراه ببرید، حتماً قبل از سفر به گمرک مراجعه کنید یا از طریق سامانه های اظهار ارز به صورت آنلاین اقدام نمایید تا دچار مشکل نشوید.
تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد امروز
یکی از دلایل اصلی استقبال مسافران از ارز مسافرتی، تفاوت قیمت آن با ارز آزاد است. ارز آزاد همان نرخی است که در بازار و صرافی های غیربانکی معامله می شود و تابع عرضه و تقاضا و شرایط اقتصادی روز است. در مقابل، ارز مسافرتی مصداقی از ارز دولتی یا نیمایی است که دولت با نرخ کنترل شده به موارد خاص اختصاص می دهد. در نتیجه، قیمت ارز مسافرتی همیشه مقداری کمتر از قیمت آزاد است.
برای درک میزان این اختلاف قیمت در امروز یا هر روز دیگر، باید نرخ ها را مقایسه کنیم. فرض کنیم امروز دلار آزاد ۸۰ هزار تومان باشد و دلار مسافرتی ۷۵ هزار تومان. در این حالت تفاوت قیمت ۵ هزار تومان در هر دلار است. اگر شما ۵۰۰ دلار سهمیه گرفته باشید، مجموعاً ۲.۵ میلیون تومان صرفه جویی کرده اید. در مثال دیگری، اگر اختلاف هر یورو ۶ هزار تومان باشد و شما ۵۰۰ یورو بگیرید، معادل ۳ میلیون تومان نفع خواهید برد. این اختلاف برای هر روز متغیر است و بعضی روزها ممکن است کمتر یا بیشتر شود (مثلاً بین ۳ تا ۱۰ هزار تومان در هر دلار طی سال نوسان داشته است).
به طور کلی بر اساس روند سال ۱۴۰۴، ارز مسافرتی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزان تر از ارز بازار آزاد بوده است. هرچند در مقاطعی که نرخ آزاد جهش می کند، ممکن است درصد اختلاف کاهش یابد، اما در هر صورت چندین هزار تومان به ازای هر دلار تفاوت وجود دارد. همین امر باعث می شود حتی اگر اختلاف به ظاهر کوچک باشد، در مقیاس چند صد دلار مبلغ قابل توجهی صرفه جویی شود.
چگونه از اختلاف قیمت ارز مسافرتی در لحظه مطلع شویم؟
ساده ترین راه این است که نرخ روز ارز مسافرتی را از صرافی بانک (یا سایت آن) بپرسید و همزمان نگاهی به نرخ ارز آزاد در بازار بیندازید. منابع آنلاین مانند وب سایت های اطلاع رسانی اقتصادی یا سامانه فروش آنلاین ارز (وابسته به بانک مرکزی) نیز این مقایسه را امکان پذیر کرده اند. مثلا با مراجعه به تارنمای صرافی بانک ملی نرخ دلار/یورو مسافرتی را ببینید و در کنار آن نرخ بازار آزاد را از شبکه های اطلاع رسانی مالی استخراج کنید.
در نهایت باید توجه داشت که تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد به سود شماست اما دریافت ارز مسافرتی نیازمند طی کردن شرایط و صرف زمان است. اینطور نیست که بدون برنامه سفر بتوانید از این نرخ ارزان بهره مند شوید. دولت این یارانه ارزی را صرفاً برای تسهیل سفر شما اختصاص داده، پس اگر اهل سفر خارجی هستید حتماً از آن استفاده کنید تا هزینه های خود را کاهش دهید.
نکات مهم در مورد دریافت ارز مسافرتی ۱۴۰۴
در پایان، به چند نکته کاربردی و مهم که پیش از دریافت ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴ باید بدانید اشاره می کنیم:
نوسان قیمت طبیعی است!
مبلغی که باید بابت ارز مسافرتی بپردازید بر اساس نرخ روز محاسبه می شود. اگر امروز ثبت نام کنید و فردا قیمت بانک بالا رود، باید مابه التفاوت را بپردازید. پس تعجب نکنید اگر طی چند روز ارقام متفاوتی ببینید؛ این موضوع ناشی از تغییرات بازار بوده و کاملاً طبیعی است.
ثبت نام ارز برای سفرهای زیارتی ضروریست!
برای سفرهای زیارتی خاص (مثل ارز حج یا اربعین)، باید در سامانه های مربوطه (سماح و غیره) ثبت نام کنید. بدون ثبت نام در پرتال سازمان حج و زیارت، ارز زیارتی به شما تعلق نمی گیرد. پس از تکمیل ثبت نام، با در دست داشتن مدارک و کد رهگیری سماح به بانک های عامل مراجعه کنید.
حضور شخص متقاضی الزامیست!
همان طور که تأکید شد، هر مسافر باید شخصاً برای دریافت ارز مسافرتی مراجعه کند. حتی اگر خانوادگی سفر می کنید، برای دریافت ارز هر یک از اعضا حضورش لازم است یا حداقل مدارک هویتی جداگانه شان باید ارائه شود. بانک به کسی غیر از صاحب گذرنامه ارز نمی دهد.
ارائه پاسپورت قدیمی در صورت تعویض
اگر به تازگی گذرنامه خود را تعویض کرده یا المثنی گرفته اید، گذرنامه قبلی خود را نیز همراه داشته باشید. مخصوصاً اگر در گذرنامه قبلی ویزا یا مهرهای خروجی وجود داشته، بانک ممکن است برای اطمینان از عدم استفاده قبلی از ارز، آن را بررسی کند.
فراموشی حواله یا کد
بدون داشتن رسید یا شناسه فروش، تحویل ارز مسافرتی انجام نمی شود. اگر حواله کاغذی از بانک گرفته اید حتماً روز سفر آن را همراه داشته باشید؛ و اگر کد پیامکی دارید، آن را در گوشی ذخیره یا یادداشت کرده و همراه ببرید. در صورت گم کردن حواله، خوشبختانه امکان استرداد پول شما وجود دارد اما باید پس از سفر به همان بانک مراجعه و وجه ریالی را پس بگیرید که دردسر اضافه خواهد بود.
فقط یک بار در سال
به یاد داشته باشید که ارز مسافرتی کمک هزینه ای است که دولت سالی یک بار به شما ارائه می کند. بنابراین در استفاده از آن برنامه ریزی داشته باشید. اگر چند سفر در پیش دارید، از قبل تصمیم بگیرید کدام یک ارزش استفاده از سهمیه را دارد. طبیعی است که برای طولانی ترین یا پرهزینه ترین سفر خود این سهمیه را ذخیره کنید. همچنین اگر سال گذشته ارز گرفته اید، تا سپری شدن ۱۲ ماه نمی توانید مجدداً اقدام کنید.
پرداخت هزینه ها قبل از سفر
برای جلوگیری از اتلاف وقت، مواردی چون عوارض خروج از کشور، تهیه بیمه مسافرتی و رزرو بلیت برگشت را از قبل انجام دهید. این ها به طور مستقیم در تحویل ارز دخیل نیستند اما نبود هر کدام ممکن است در آخرین لحظه مشکل ساز شود (مثلاً بدون بیمه نمی توانید پرواز کنید یا بدون پرداخت عوارض اجازه خروج ندارید). پس بهتر است همه چیز را از قبل آماده کنید تا فرآیند دریافت ارز و سفر، روان و بی دغدغه باشد.
در نهایت با در نظر گرفتن این نکات و شرایطی که گفته شد، دریافت ارز مسافرتی می تواند تا حد زیادی هزینه سفر خارجی شما را کاهش دهد و خیال شما را از بابت نوسانات نرخ ارز آسوده تر کند. اگرچه روند گرفتن ارز ممکن است در نگاه اول کمی پیچیده به نظر برسد، اما صرفه جویی حاصل از آن کاملاً ارزشش را دارد. با برنامه ریزی مناسب و رعایت مقررات، از این کمک هزینه بهره ببرید و سفر خارجی خود را اقتصادی تر و لذت بخش تر کنید. سفر خوبی داشته باشید!
پرسش های متداول
- ارز مسافرتی چیست؟ ارز مسافرتی نوعی ارز دولتی یارانه ای است که سالی یک بار به افرادی که قصد سفر خارجی دارند تعلق می گیرد. این ارز به شکل دلار یا یورو و با نرخ ارزان تر از بازار آزاد ارائه می شود تا به عنوان کمک هزینه سفر برای مسافران عمل کند.
- سهمیه ارز مسافرتی هر نفر چقدر است؟ در سال ۱۴۰۴ سهمیه ارز مسافرتی برای هر نفر در سفر خارجی هوایی ۵۰۰ یورو (یا معادل آن دلار) و در سفر زمینی یا دریایی ۳۰۰ یورو تعیین شده است. هر فرد طی یک سال فقط یک بار می تواند این میزان ارز مسافرتی را دریافت کند.
- چگونه ارز مسافرتی بگیریم؟ برای گرفتن ارز مسافرتی ابتدا باید بلیت سفر خارجی تهیه کنید. سپس می توانید از طریق اپلیکیشن بله (بانک ملی) به صورت آنلاین ثبت نام کنید یا حضوری به شعب ارزی بانک های عامل (مثل بانک ملی یا ملت) مراجعه نمایید. پس از ثبت درخواست و پرداخت ریالی، یک کد یا حواله به شما داده می شود و در روز سفر با ارائه آن در فرودگاه یا مرز خروجی، ارز خود را به صورت اسکناس تحویل می گیرید.
- ارز مسافرتی به چه کسانی تعلق نمی گیرد؟ افراد زیر ۱۸ سال نمی توانند ارز مسافرتی دریافت کنند. همچنین کسانی که مقیم خارج از کشور هستند یا گذرنامه دیپلماتیک/خدمت دارند مشمول این ارز نمی شوند. اگر در سال جاری یک بار ارز مسافرتی گرفته باشید، تا یک سال مجدداً تعلق نخواهد گرفت. ضمناً مسافران زیارتی باید در سامانه های مربوط ثبت نام کنند، در غیر این صورت ارز به آن ها تعلق نمی گیرد.
- حداقل سن دریافت ارز مسافرتی چقدر است؟ حداقل سن برای دریافت ارز مسافرتی ۱۸ سال تمام است. بانک ها معمولاً به افراد کمتر از ۱۸ سال ارز مسافرتی نمی دهند. (برخی بانک ها شرط سنی ۱۲ سال را ذکر کرده اند، اما در عمل جهت احتیاط اکثر شعب سن قانونی ۱۸ را ملاک قرار می دهند.)
